Onderhoud van jonge bosbestanden
Het onderhouden van jonge bosbestanden stelt de toekomst van het bos veilig. Hier lees je hoe je dit doet en welk gereedschap geschikt is.
06.05.2024
Overzicht: onderhouden van jonge bosbestanden
- Onder het onderhoud van jonge bosbestanden vallen alle maatregelen tot aan het begin van de dunning
- Geschikte machines zijn bosmaaiers, bosbouwmachines en kettingzagen
- De STIHL HTA 150 accuhoogsnoeier is ergonomisch en comfortabel te bedienen voor het onderhoud van jonge bosbestanden
- Groot aandachtspunt voor het Forstlich Bildungszentrum in Arnsberg
- Om de 3-5 jaar vindt een evaluatie plaats en worden bomen gemarkeerd
Het onderhoud van jonge bosbestanden is enorm belangrijk, omdat het toekomstige dunningen kan verbeteren en vergemakkelijken. Zo wordt de kwaliteit en stabiliteit van de bosbestanden verzekerd.
Jonge bosbestanden moeten worden onderhouden wanneer de bomen een hoogte hebben bereikt van maximaal 12 meter.
De ingrepen moeten om de 3-5 jaar worden herhaald tot de bomen een diameter van 20 cm hebben. De ingrepen worden uitgevoerd op basis van de noodzaak. De herfst- en wintermaanden zijn het meest geschikt om jonge bosbestanden te onderhouden.
Volgens een audit van het Bosbeheer van de Duitse deelstaat Baden-Württemberg (Landesforstverwaltung) uit 2008 bleek dat het onderhoud van jonge bosbestanden gemiddeld 930 euro per hectare kost.
Onder dunning van jonge bosbestanden vallen ingrepen in jonge bosbestanden in tegenstelling tot dunning van oude bosbestanden.
Basisregels voor het onderhouden van jonge bosbestanden
Onder het onderhoud van jonge bosbestanden vallen alle maatregelen tot aan het begin van de dunning om de kwaliteit, stabiliteit en structuur in planten en natuurverjonging te verzekeren.
Bij het onderhoud van jonge bestanden en dichtgewas geldt: 'Verstoor de dichtwasfase niet'. Dichtwas in het bos is een bestand vanaf een boomhoogte van 2 meter en met een boomdiameter van minder dan 7 cm.
Maar niet al het dichtgewas en andere bestanden blijven onaangetast: in de afgelopen jaren werden veel bomen geveld door stormen, waaronder 15,7 miljoen kubieke meter hout door de orkaan Kyrill in 2007. Ook hitte en droogte brengen de bestanden in gevaar. Deze extreme weersomstandigheden leidden tot enorme verliezen voor de bosbouw. Het goede nieuws: dankzij herbebossing herstellen de bestanden weer van de voorbije rampen.
Het onderhoud van jonge bosbestanden vereist een geschikte uitrusting.
Door jonge bestanden te onderhouden, kan de boomsoortensamenstelling in dichtgewas worden geregeld en worden aangepast aan de klimatologische omstandigheden. Het duurzame bos van de toekomst is een gemengd bos dat is aangepast aan klimaatveranderingen.
Bij dichtgewas van naaldhout worden bijvoorbeeld doorgaans geen ingrepen uitgevoerd bij jonge vuren. Het doel is een boomrijk, gestructureerd en stabiel bestand. Bij een bestand van loofbomen is gesloten, gemengd dichtgewas ideaal met opties voor de volgende fase van systematische dunning.
Ergonomisch en veilig werken in het bos
Het juiste gereedschap voor het onderhoud van jonge bosbestanden
Om het onderhoud van jonge bosbestanden professioneel uit te voeren, is het belangrijk om de juiste machines te gebruiken. Zo zijn bijvoorbeeld krachtige bosmaaiers met een cirkelzaagblad, bosbouwmachines en motorzagen geschikt.
Voor- en nadelen per gereedschap
Hieronder geven we je een overzicht van enkele eigenschappen en de belangrijkste voor- en nadelen van elke machine:
| Bosmaaier | Bosbouwmachine | Motorzaag | |
| Diameter boom | 0–10 cm | 3–20 cm | 3 – >20 cm |
| Toepassingsgebied | Vroege fase van onderhoud van jonge bosbestanden: beheer, jonge bestanden Beheer van gemengde bossen, stamtalreductie |
In zeer dichte bestanden voor het beheer van het jonge bosbestand, beheer van gemengde bossen en dunning | In zeer dichte bestanden voor het beheer van het jonge bosbestand, beheer van gemengde bossen en dunning |
| Voordelen | Ergonomie, efficiëntie | Mobiliteit, flexibel gebruik in elke fase, hoge werkveiligheid, snel aan te leren | Mobiliteit, flexibel gebruik in elke fase, gewicht |
| Nadelen | Weinig manouevreerruimte, moeilijk te gebruiken in latere bosbeheerfasen | Motorzaag levert meer mobiliteit, veel werk voor de gewrichten | Ergonomische nadelen, werkveiligheid |
Voordelen van accupower
Bij het onderhoud van jonge bosbestanden kunnen de STIHL machines veel algemene voordelen van accupower bieden: Ze maken nauwelijks lawaai op wandelpaden en in recreatiegebieden en zijn geschikt voor emissievrij werken. Hierdoor hebben ze een lage CO2 -voetafdruk en dragen ze bij aan de gezondheid van medewerkers.
Bovendien zijn de moderne accumachines zo krachtig dat ze zonder problemen dezelfde prestaties bieden als benzinemachines.
In combinatie met het STIHL AR L draagsysteem kan je met dit product langdurig en probleemloos werken dankzij een optimale gewichtsverdeling. Zo kan de hoogsnoeier het onderhoud van jonge bosbestanden vereenvoudigen en effectiever uitvoeren.
Video: het onderhouden van jonge bosbestanden in de praktijk
Het onderhoud van jonge bosbestanden is een belangrijk aandachtspunt bij het Forstlich Bildungszentrum (FBZ) in het Duitse Arnsberg. Tot de hoofdtaken behoren:
- het herbebossen van gebieden na stormen
- het bevorderen van zwakker groeiende boomsoorten
- het verwijderen van wegkwijnende bomen
Bekijk onze video voor meer informatie over het onderhoud van jonge bosbestanden in Arnsberg.
Producten uit de video
Bosbestand analyseren
Om de 3-5 jaar is er een evaluatie, bij voorkeur in de herfst- en wintermaanden. Hierbij wordt de noodzaak voor interventie geanalyseerd op 100-150 punten per hectare in toegankelijke gebieden.
Om de plaatselijke omstandigheden in kaart te brengen, wordt om de 8-10 meter een zogenaamde 'optie' gemarkeerd met een groen lint. De gekozen optie geeft het onderhoudsdoel weer of de eigenschappen van toekomstige kandidaten op een geanalyseerd oppervlak van ongeveer één are.
De locatiekaart en het Beierse locatie-informatiesysteem (Bayerische Standortinformationssystem, BaSIS) geven informatie over de lokale geschiktheid van elke boomsoort en beschrijven de aanplantrisico's voor de belangrijkste boomsoorten.
Wanneer onderhouden?
Alleen als de gekozen optie prangend wordt, is een voorzichtige interventie ten voordele van de optie noodzakelijk.
In hun omtrek van ongeveer een are is het noodzakelijk om overwoekerende grove vormen te verwijderen of terug te snoeien als hierdoor binnen afzienbare tijd een aantal van je geselecteerde opties in gevaar komen of als ze later alleen tegen hoge kosten kunnen worden verwijderd. Zo blijven ook de nevenboomsoorten en pionierboomsoorten behouden, wat belangrijk is voor de natuurbescherming.
Een gerelateerd onderwerp is de begeleidende vegetatie. Deze biedt effectieve bescherming tegen wind, droogte en sneeuw. Overwoekerende begeleidende vegetatie door snelgroeiende planten moet echter worden verwijderd, omdat ze jonge bomen vaak water, licht en voedingsstoffen ontnemen.
Vlier behoort tot de kritieke begeleidende vegetatie.
Kritieke planten zijn onder meer:
- Adelaarsvaren (Pteridium aquilinum)
- Zwarte braam (Rubus sect. Rubus)
- Springbalsemien (Impatiens glandulifera)
- Vlier (Sambucus)
Bij alle ingrepen in de vegetatie moeten altijd de werkveiligheid en de geschikte snijbeschermingsklassen van de uitrusting in acht worden genomen.
Jonge bosbestanden onderhouden in de toekomst
Gezien de uitdagingen die de klimaatverandering met zich meebrengt, blijft het professionele onderhoud van jonge bosbestanden ook in de toekomst belangrijk. Het risico op stervende bossen neemt toe, maar door consistent, continu onderhoud van jonge bosbestanden gaan minder bomen verloren.
Vroeg gevitaliseerde afzonderlijke bomen zijn robuuster onder extreme weersomstandigheden. Bovendien kan de CO2 -binding door bosbouw worden verhoogd. Het 'Fit for 55'-pakket van de EU Green Deal voorziet in de aanplant van 3 miljard bomen tegen 2030.
Hiervoor is het onderhoud en dunning van jonge bosbestanden essentieel om de biodiversiteit van het bos te behouden. Om deze taken aan te pakken, zijn ook de moderne, krachtige STIHL accumachines nodig. Daarom is het misschien belangrijker dan ooit om technische kennis te delen en voortdurend te ontwikkelen.
