Het gazon als leefruimte: maaimethoden en biodiversiteit

Overzicht: Resultaten van het onderzoek

• Uit een onderzoek van de universiteit van Hohenheim in samenwerking met STIHL blijkt dat robotmaaiers zoals de STIHL iMOW® onder bepaalde omstandigheden een hogere biodiversiteit mogelijk maken dan gewone grasmaaiers met vangkorf

• Bij een maaihoogte van zes centimeter hebben de planten de neiging om zich aan te passen en eerder in de breedte dan in de hoogte te groeien

• Voorwaarde voor meer biodiversiteit in de eigen tuin is het dulden van bloeiende planten, want gazons zijn in principe geen biodiverse groene ruimte

• Als bloeiende planten in het gazon ongewenst zijn, zijn bloemstroken langs de randen een goed alternatief

Maaimethoden en biodiversiteit

Duurzaamheid en natuurbehoud worden ook in de eigen tuin steeds belangrijker. Of het nu gaat om het aanleggen van dierenvriendelijke tuinen of het gebruik van milieuvriendelijke motorapparaten, steeds meer mensen willen hun steentje bijdragen aan de bescherming van de natuur. In dit verband staan we vaak sceptisch tegenover het gebruik van robotmaaiers want autonome robotmaaiers zoals de STIHL iMOW® wordt steeds opnieuw verweten dat hun maaimethoden geen biodiversiteit mogelijk maken.

Duurzaamheid ligt ons bij STIHL na aan het hart. Daarom hebben we de masterstudent Maximilian Lang van de universiteit van Hohenheim ondersteund bij zijn afstudeerscriptie over het onderwerp 'Onderzoek naar de invloed van robotmaaiers op de leefomgeving gazon'. Het verbluffende resultaat: robotmaaiers zoals de STIHL iMOW® beperken de biodiversiteit niet meer dan een gewone grasmaaier, maar laten onder bepaalde omstandigheden zelfs meer plantaardige biodiversiteit toe.

Hieronder vatten we de belangrijkste conclusies van het onderzoek voor je samen. 

Focus op de testopstelling

Maximilian Lang heeft met technische ondersteuning van de ontwikkelingsingenieur Jörg Elfner de effecten van twee maaimethoden op de biodiversiteit van het gazon onderzocht: maaien en grasafval verzamelen met een klassieke grasmaaier, alsook mulchmaaien met zelfrijdende robotmaaiers. STIHL ondersteunde het onderzoek door een testoppervlak en de nodige maaimachines ter beschikking te stellen.

Tijdens de proefperiode tussen mei en september 2020 zijn twee percelen regelmatig gemaaid met een STIHL RMA 339 C accugrasmaaier of met een STIHL iMOW® RMI 422 robotmaaier. Bij beide methoden bedroeg de maaihoogte op het ene oppervlak zes centimeter en op het andere drie centimeter. 

De robotmaaier werd dagelijks op zijn percelen gebruikt en de andere twee oppervlakken werden om de twee weken gemaaid. Op het oppervlak dat dagelijks door de RMI 422 op zes centimeter werd gemaaid, werden ook subpercelen aangelegd om RMS 2.2, RSM 2.3 en RSM 2.4 gemengde graszaden te zaaien en om het groei- en bloeigedrag speciaal onder deze omstandigheden te observeren.

Het effect op de aanwezige fauna werd op alle oppervlakken onderzocht door een insectenmonitoring in een willekeurig aangelegd meetvierkant om het bezoek vast te stellen van vliesvleugeligen zoals bijen of hommels, die van groot belang zijn voor de bestuiving van planten.

Op de met de hand gemaaide percelen was er daarentegen sprake van minder bloemen, wat te verklaren is aan de hand van het werkingsprincipe van een gewone grasmaaier: de zuigkracht die door de vleugelmessen ontstaat, trok de kruiden naar boven en snee de bloemen af. Bij het maaien met een robotmaaier ontstaat er echter geen zuigkracht.

In totaal liepen de resultaten bijzonder uiteen, afhankelijk van het plantentype, het maaisysteem en de maaihoogte. Op de dagelijks door de robots gemaaide oppervlakken was er gedurende de gehele onderzoeksperiode echter een constante bloei, terwijl de bloei op de met de hand gemaaide percelen heel wisselvallig uitviel. 

Wat betreft de dichtheid van de littekens werd ook een constante dekkingsgraad van 100% op het oppervlak met de robotmaaiers waargenomen, terwijl deze in de met de hand gemaaide percelen continu tot 80% zakte.

Bewustzijn creëren voor biodiversiteit op groene oppervlakten

Hoe kunnen we de bevindingen van het onderzoek nu vertalen naar het gebruik van robotmaaiers? Om te beginnen is het belangrijk om te beseffen dat een traditioneel gazon in het algemeen geen echt biodiverse groene ruimte is.

De biodiversiteit kan echter worden vergroot door zaadmengsels met een bepaalde hoeveelheid zaden van bloeiende planten, zoals Maximilian Lang in zijn onderzoek heeft aangetoond, in verschillende grasmengsels uit te zaaien. 

Wie ervoor kiest om de robotmaaier dagelijks op maximale maaihoogte te gebruiken, kannaar gelang de plantensoort groei over het hele oppervlak en een grotere rijkdom aan bloemen bereiken.

Maar niet iedereen ziet graag bloeiende planten in zijn of haar gazon. Geef je de voorkeur aan een gelijkmatig, groen tapijt, maar wil je toch een diervriendelijke tuin? 

"Tuinontwerpers en -bezitters, alsook planners en beheerders van openbare groenvoorzieningen kunnen daarmee bijna grenzeloos variëren in de vormgeving en het onderhoud van hun percelen", zegt ontwikkelingsingenieur Jörg Elfner. 

Want bepalend voor meer biodiversiteit in je tuin is niet alleen de maaimethode, maar vooral ook de planning en vormgevingvan de tuin. Daarom willen wij bij STIHL met de ondersteuning van studies zoals die van Maximilian Lang ook een bijdrage leveren aan het creëren van bewustzijn over het mogelijk maken van meer biodiversiteit in de eigen tuin. Samen kunnen we ervoor zorgen dat mensen en dieren zich daar in gelijk mate thuis kunnen voelen.